XY Problem phát sinh khi một người cần sự giúp đỡ về vấn đề X. Nhưng thay vì hỏi trực tiếp về X, họ lại hỏi về cách giải quyết Y - là một giải pháp mà họ nghĩ rằng sẽ giải quyết được X. Tuy nhiên Y thường là một giải pháp không phù hợp hoặc không tối ưu cho X.

Trường hợp Y dễ giải quyết thì hậu quả là người hỏi sẽ nhận được một giải pháp tồi. Trường hợp tệ hơn, khi Y có tính chất khó hiểu, dị thường, không theo logic bình thường sẽ khiến người trả lời mất rất nhiều thời gian trong việc tìm cách giải quyết một vấn đề không có nhiều ý nghĩa. Đôi khi không thể giải quyết được hoặc nếu được cũng là một giải pháp tồi.

Ví dụ:

Q: “Làm sao để crop video trên điện thoại?”

A: “Bạn có thể dùng phần mềm chỉnh sửa video ABC. Nhưng tại sao bạn muốn làm thế?”

Q: “Tôi vừa quay video màn hình máy tính nhưng muốn crop phần thừa, chỉ hiện mình màn hình máy tính thôi.”

A: “Ồ, sao bạn không sử dụng phần mềm quay phim màn hình trên máy tính?”

Q: “”

Vấn đề này khá nổi tiếng, đến mức có người tạo hẳn một website cho nó: https://xyproblem.info

Bài học rút ra là khi có vấn đề cần hỏi hay trao đổi, hãy cố gắng nêu vấn đề gốc rễ trước. Mặc dù mất thời gian nhưng đôi khi lại tiết kiệm rất nhiều thời gian .